Kabels vastzetten op beton kan op twee verschillende manieren: met een boor- of schiethamer. Wat zijn de verschillen? En wanneer is schietbevestiging rendabel? In dit artikel zetten wij de voor- en nadelen van beide mogelijkheden op een rij, zodat je een goed onderbouwde keuze kunt maken.
Elke situatie verschilt
Tijdens mijn bezoeken aan de bouw krijg ik regelmatig de vraag: “wat adviseren jullie, schieten of boren?“ Als bevestigingsspecialist van Hemmink sta ik onafhankelijk hierin en heb ik geen voorkeur, simpelweg omdat elke situatie anders is. De keuze is aan de installateur. Toch wil ik zowel voor boren als schieten de voor- en nadelen op een rij zetten, om de keuze voor jou overzichtelijk te maken.
Boorhamers en het SDS-systeem
In het verleden gebruikte men voor het maken van een gat in de muur of plafond, een soort metalen beitel met een verwijderbare hardstalen stift, die op het uiteinde voorzien is van een geslepen driehoekige punt. Door er met een hamer op te slaan, waarbij de beitel tijdens het slaan steeds een weinig wordt gedraaid, kunnen gaten worden gemaakt.
Sinds de introductie van de boorhamers gaat het een stuk eenvoudiger om in steen of beton te boren. De meeste boorhamers zijn voorzien van een boorkop met een kliksysteem. Deze koppeling garandeert een betere en snellere vergrendeling van de boor in de machine, waardoor de boor niet in de kop kan slippen.
Let op! De testen die wij gedaan hebben en de ervaring die wij hebben gelden alleen voor elektra- installaties. Installatie met een mechanische belasting (bijvoorbeeld luchtbehandeling of sanitair) vallen hier niet onder.
Boren met het SDS-systeem
SDS is een soort bajonetsluiting in de boorkop waardoor een gewone boor, van bijvoorbeeld een klopboormachine, niet in deze boorkop past. (bron: Wikipedia)
SDS staat voor: Special Direct System, in het Duits ‘Steck – Dreh – Sitz’ (Steek – Draai – Zit). In dit systeem kent men drie verschillende vormen:
• SDS-Plus 10mm – schacht met twee sleuven
• SDS-Top 14mm – schacht met twee sleuven
• SDS-Max 18mm – schacht met drie sleuven
De meeste installateurs werken met het SDS-plus systeem van 10 mm.
Boren: een stabiele manier van werken
Voordelen
Boren in beton is een stabiele manier om een installatie te realiseren.
Nadelen
Door strengere regelgeving omtrent stofvrij werken, is er voor boren in beton stofafzuiging of stofopvang nodig. Ook is boren arbeidsintensief en kan het zeker bij een hoog aantal veel tijd in beslag nemen.
Schiethamers
Met schiethamers worden nagels, pennen, stiften of draadeinden in bijvoorbeeld beton en staal gedreven. De drijfkracht wordt verkregen door een explosieve lading achter de plunjer die de nagel in het beton schiet. We onderscheiden 3 methoden van schieten:
- de drijfkracht wordt direct geleverd door een explosieve lading (gas of kruit)
- de drijfkracht wordt door een explosieve lading geleverd middels een plunjer (plunjer schiethamers; gas of kruit)
- de drijfkracht word door een elektrische puls geleverd (batterij gevoed).
Schietbevestiging
Voordelen
Schieten is een snelle manier van bevestigen. In een fractie van een seconde is het zadel, kabelbeugel of het schietplaatje bevestigd aan het beton. Tijdens het proces ontstaat er nauwelijks stof. En zeker met bewapend beton zonder spouw(muur) is de geluidsoverlast minimaal. Je kunt heel snel werken en bij geen uitval is er tijdwinst te behalen. Met uitval bedoel ik de momenten dat de nagel niet met één schot direct blijft vastzitten of dat er een krater in het beton wordt geschoten, zodat het product ook niet blijft vastzitten.
Nadelen
Nadeel is dat het schieten relatief duur is. De aanschaf van de schiethamer en de nagels kosten nu eenmaal meer dan een (kunststof)plug, boormachine en SDS-boor. Deze bedragen krijg je er alleen uit bij grote aantallen. Het werken met schiethamers kan gevaarlijk zijn als je niet bekend bent met het gebruik. Daarom zijn er wettelijke voorschriften waaraan monteurs moeten voldoen (zie www.arbovaknet.nl) Ook moeten schiethamers gekeurd worden.
Daarnaast is het proces van schieten niet altijd stabiel. Misschien ken je het wel uit de praktijk: zoeken naar de juiste nagel die geschikt is voor de hardheid van het beton. De uitval kan uiteenlopen van 10% tot bijna 100%.
Wanneer is schieten rendabel? Een vergelijking
Om tot een goede vergelijking te komen, hebben we testen gedaan met zowel een boorhamer als een schiethamer.
Als we het 1 op 1 gaan vergelijken, is schieten ongeveer 1,3 maal sneller dan boren. Als er 100% raak geschoten wordt, dan dat is het 1,5 maal sneller. Alleen is 100% raak schieten tot op heden een utopie. Wanneer is het dan rendabel om te gaan schieten?
De keuze om te gaan schieten is meestal vanaf 10.000 schoten rendabel. Je kan dan een goede prijs overeenkomen voor de nagels en de machine. Onder de 10.000 schoten? Boren! Wat een verkoper van schietmachines ook zegt. Je haalt die kosten niet uit je project. Daarboven kun je dus heel goed de overweging gaan maken of je wilt gaan schieten of gaan boren. Wij hebben dit getest en het blijkt dat je tijdwinst haalt uit het schieten als je uitval lager is dan 20%.
Het proces is ongeveer 1,3 keer sneller maar je moet of de nagel uit het product halen om een nieuw schot te lossen of een nieuw product pakken om te schieten. Deze extra tijd moet je er wel bij rekenen.
‘Als je op locatie vooraf test, kun je de 20% vuistregel toepassen en dan je keuze maken.’
Conclusie
Wanneer je bij een project kiest voor schietbevestiging: kijk goed of het beton het voldoende toelaat. En of het beton nieuw, niet uitgehard, oud, gescheurd of ongescheurd beton is. Elke situatie vergt een test vooraf. Als je op locatie vooraf test, kan je de 20% vuistregel toepassen en dan je keuze maken.
Meer weten?
Mocht je meer willen weten, laat dan hieronder een reactie achter. Spreekt het onderwerp je aan? Deel dit blog onder collega’s! Veel succes!
